نظامنامة اخلاقیات برای تحقیقات و انتشارات علمی
به منظور احقاق عدالت در تحقیقات و انتشارات علمی نظامنامه ای طراحی و تدوین شده است که رفتار علمی و آکادمیک تمامی افراد مربوطه را تضمین میکند. این نظامنامه در سه زیرمجموعة نویسنده، ویراستار، و بازنگر تنظیم گردیده است
نظامنامه اخلاقیات برای نویسندگان:
اصالت: در این قسمت بر اهمیت نوآوری و اصالت مقالات تاکید شده است. قوانینی که برای این بخش تنظیم گردیده نویسنده را از ارائة مقالات چاپ شده در مجلات دیگر و یا ارائة مجدد مقالاتی که توسط هیات داوری مجله رد شده اند و یا شرایطی از این قبیل منع کرده است. در عین حال در شرایط خاصی ارائة مجدد مقالات ممکن میباشد.
سرقت ادبی: در این قسمت تمامی مصادیق سرقت ادبی که در مقالات ارائه شده میباشند از طرف ویراستاران مجله مورد بررسی دقیق قرار خواهد گرفت و طبق قوانین و ضوابط برخورد مقتضی صورت خواهد گرفت.
منافع مشترک: قبل از ارائه مقاله، نویسنده میبایست منابع طرح مالی را تبیین کند. این گونه از قوانین تمامی افراد دخیل در نگارش مقاله را در بر میگیرد و افراد موظفند از ارائه مقالات در شرایطی که منافع مشترک بین هیات نویسنده و هیات داوری و بازنگری وجود دارد اجتناب نموده و بر طبق موازین تغییرات لازم را در پروسه ارائه مقاله اعمال نمایند.
بازنگری کارشناسانه: در این مرحله مقالات مورد بازنگری کارشناسانه قرار میگیرند با تاکید بر اینکه هیچ یک از طرفین ارائه دهنده و هیات بازنگری اطلاعاتی از هویت فرد مقابل پیدا نخواهند کرد. این قانون، بازنگری مقالات در صورت کشف هویت طرفین را منع کرده است.
ظرافت یا دقت: در این قانون نویسندگان مقالات در برابر محتوای ارائه شده در مقالات مسئول شناخته شده اند. نویسندگان نه تنها باید اطلاعات کافی و دقیقی را که در محتوای ذکرشده در مقالات موجود است ارائه دهند بلکه در صورت آگاهی از هرگونه کاستی و ایراد در نگارش میبایست ویراستار را در جریان کامل بگذارند.
هویت نویسندگان: این قوانین بیانگر اصول معرفی نویسندگان بر اساس میزان و نحوه مشارکت در نگارش، تهیه، و تدوین مقالات میباشد. در هنگام ارائه مقاله، نویسنده مسئول میبایست یک نسخه از مقاله را به تمامی نویسندگان مقاله ارسال نماید.
حقوق بشر: بر طبق قانون و نظامنامه اخلاقیات در هر مرحله از ارائه مقالات میبایست قوانین حقوق بشر اعم از زندگی خصوصی، آزادی، و سایر حقوق فردی اشخاص در نظر گرفته شود.
وقت شناسی: تمامی امور مربوط به ارائه مقالات باید در چهارچوب محدودیت های زمانی معین انجام گیرد. در صورتی که به دلایلی نیاز به افزایش زمان برای نگارش احساس میشود باید با هماهنگی و اجازه ویراستار به زمان نگارش و ارائه مقاله افزوده شود.
نظامنامه اخلاقیات برای ویراستاران: علاوه بر قوانین مربوط به وقت شناسی، ظرافت، و بازنگری کارشناسانه قوانینی نیز برای ویراستاران تنظیم شده است.
استقلال: ویراستاران باید از هرگونه دخالت و اعمال قلم و سلیقه در نگارش مقالات خودداری نمایند.
تعصب: ویراستاران باید از هرگونه عملی که بصورت متعصبانه محتوای علمی را تحت الشعاع قرار دهد و تغییرات جهت گیرانه ای در محتوا ایجاد کند اجتناب کنند.
محرمانگی: تمامی روند های اداری و رسمی باید در چهارچوب حفظ اطلاات محرمانه پروسة ارزیابی قرار بگیرند. تنها در شرایطی که مجوز لازم از طرف ویراستاران صادر شود قانون مربوط به گمنامی ویراستاران میتواند شکسته شود.
کیفیت ارزیابی: حداقل دو تن از ویراستاران برای اظهار نظر و ارزیابی مقاله دعوت خواهند شد. برای بهینه سازی عملکرد مجله، اینگونه امتیازات و نمرات بصورت دوره ای توسط ویراستاران مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
کیفیت تصمیمات: ویراستاران میبایست نظرات خود را بصورت مستند و واضح در یک نامه با بهترین کیفیت علمی در اختیار نویسندگان قرار دهند.
صلاحیت: مسئولیت گزینش هیات ویراستاری و اختیارات و صلاحیت های اشخاص بر دوش ویراستاران است. ویراستاران میبایست تمامی اصول وحقوق مربوط به نویسندگان، ویراستاران و غیره را در نظر گرفته و میزان اختیارات و صلاحیت ها را تعیین نمایند.
کارکرد: ویراستار مسئول تنظیم و طراحی ضریب کارکرد مجله میباشد. این امر بر اساس سطح پذیرش مقالات، دوره های انتشار و هرگونه امور دیگری مربوط به پذیرش و چاپ مقالات انجام میگردد.
نظامنامه اخلاقیات برای بازنگران:
علاوه بر حیطه های قانونی مشترک با نویسندگان و ویراستاران، بازنگران نیز از قوانین منحصر به خود برخوردار هستند.
روابط دوسویه: از محققینی که مقالات خود را به مجله ارائه میکنند انتظار میرود که دعوت مجله را مبنی بر ارزیابی مقالات دیگر بپذیرند.
حق عدم پذیرش ارزیابی: در شرایطی که فردی خود را از لحاظ قانونی و علمی توانا یا مجاز نمیابد و صلاحیت کافی برای ارزیابی حیطه ها و مقالات خاص ندارد میبایست امتناء خود را از بازنگری غیر علمی و غیر اصولی اعلام دارد.
کدهای عملیاتی و کنشهای نمونه کمیتة اخلاقیات انتشار: